ساعت 24-کاریکاتورهای شارلی ابدو، خشم جامعه مسلمان فرانسه، مسجد شدن ایا صوفیه و کاوشهای گازی آنکارا در مدیترانه؛ به انتشار کاریکاتورهای غیراخلاقی از اردوغان کشیده شد. به دنبال آن، پیروزیهای آذربایجان در قرهباغ و رای پارلمان فرانسه به الزام شناسایی قرهباغ به عنوان جمهوری مستقل از سوی دولت فرانسه؛ اختلافات را تشدید کرد و باعث شد تا مکرون رییسجمهور ترکیه را فردی جنگطلب، امپریالیست و دروغگو توصیف کند و اردوغان نیز امانوئل را یک مشکل فرانسوی بداند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در شرایط کنونی، من دلیل عمده این برخوردها را در کنار ملاحظات انرژیایی و تحریک برخی کشورها ناشی از تراشههای بازمانده از مناسبات اروپا و عثمانی میدانم. فرانسه در جنگ جهانی اول علیه عثمانی بود و اکنون اردوغان به دنبال شکوه عثمانی است. سیاستهای آنکارا در مدیترانه از نظر فرانسه ادامه سیاستهای عثمانی در منطقه و رفتارهای فرانسه در قبال ترکیه از نظر آنکارا، تداوم خصومتهای دیرین اروپاییها نسبت به این کشور با انگیزههای مذهبی است و برای همین، دو کشور در تقابل با یکدیگر حرکت میکنند. تشدید فضای کنونی در روابط ترکیه و فرانسه ارتباط روشنی با درک خاص دولت فرانسه از اسلام و جوامع مسلمان اروپا به خصوص مسلمانان مقیم این کشور، تاثیرپذیری سیاست خارجی فرانسه از لابی یونانی و ارمنی و تمایل به قدرتنمایی به عنوان برادر بزرگ مسیحی در مدیترانه و قفقاز جنوبی و میل به مقابله با رفتارهای آنکارا در مدیترانه شرقی و تمایل به مهار ترکیه در ناتو و منطقه دارد.
در واقع مجموعه سیاستهای خارجی ترکیه در برخی نواحی، مدل برخوردها با آنکارا را در نواحی دیگر تعیین میکند که میتوان به سیاست خارجی ترکیه در قفقاز جنوبی اشاره کرد. در شمال آفریقا ترکیه از دولت رسمی لیبی و فرانسه از جناح نظامی حفتر حمایت میکند. کشورهایی که از حفتر پشتیبانی میکنند عمدتا دارای سیاستهای مخالف با منافع ترکیه و موافق با اسراییل و ایالات متحده هستند.
بسیاری از مشکلات مربوط به «الدورادو» یا به اصطلاح سرزمین افسانهای طلایی است که امروز مدیترانه را با آن میتوان تعریف کرد. سرزمین افسانهای طلایی که امروزه در سیاست خارجی مجموعهای از کشورها کشش کافی برای لفاظیهای سیاسی و نظامی دارد. در مدیترانه سالهاست همه مانند ترکیه به دنبال منابع گاز هستند. هر نوع کشف و استخراج گاز از مدیترانه موقعیت کشورها از جمله ترکیه را در اروپا تقویت میکند. این امر موجب تحکیم هر چه بیشتر جایگاه آنکارا در ناتو و تحریک رقابتهای نظامی فرانسه با ترکیه در پیمان آتلانتیک شمالی میشود. فراموش نکنید که ترکیه بعد از امریکا دومین نیروی نظامی ناتو است. از سویی فرانسه خود را متحد ارمنستان و یونان و قدرت منطقهای مدیترانه میداند و از سیاستهای یونان و قبرس جنوبی و ارمنستان و البته مصر و اسراییل با هدف تضعیف و کنترل ترکیه در منطقه حمایت میکند؛ با این حال دکترین نظامی ترکیه، مانع از قدرتنمایی فرانسویها در قفقاز و مدیترانه شده است.
کشف شبکه جاسوسی فرانسه در ترکیه، ایجاد روابط نظامی ویژه بین آتن و پاریس و افزایش حضور نظامی فرانسویها در شرق و جنوب مدیترانه و مشارکت پاریس در مانورهای جنگی یونان و قبرس جنوبی را باید از دلایل عمده تشدید منازعات بین ترکیه و فرانسه دانست. این مساله را باید مبارزه ترکیه و فرانسه برای رهبری برخی حوزهها نیز تلقی کرد. ارتباطات فرانسویها با ارامنه منحصر به سالهای جنگ جهانی اول و بعد از آن نیست و به قرون وسطی بازمیگردد ولی اکنون بیشتر با جامعه سیاسی ارامنه در پاریس تحلیل میشود که افرادی مانند ادوارد بالادور ارمنی ترکیهای و مشاور ژرژ پمپیدو رییسجمهور وقت فرانسه و بعدها نخستوزیر فرانسه در دوره ژاک شیراک از نمونههای آن هستند. اگر سیاستهای فرانسه در حوزههای امنیت ملی یونان و مدیترانه یا شمال آفریقا به نتیجه برسد این روند ضمن آنکه منجر به حذف ترکیه از معادلات این مناطق خواهد شد، نفوذ پاریس را در این نواحی افزایش خواهد داد و به رقابت ضمنی پنهان در اتحادیه اروپا بین انگلیس و آلمان یا ایتالیا با فرانسه منجر خواهد شد ولی در صورتی که این معادله معکوس شود، موقعیتهای ترکیه در مدیترانه و قبرس و ناتو و شمال آفریقا تقویت میشود.
تازهترین دلیل تنش این دو کشور موفقیتهای آذربایجان در قرهباغ و شکست ارتشهای ارمنستان و ارامنه جداییطلب قرهباغ با حمایت ترکیه است. ترکیه نشان داده که دارای قابلیتهای موثر در مناطق پیشین عثمانی است که شمال آفریقا، قفقاز جنوبی و حتی قفقاز شمالی و حوزههای عربی خاورمیانه را دربر میگرفت. باتوجه به علایق اردوغان به نمادهای مذهبی و ناسیونالیستی عثمانی کشورهایی مانند فرانسه در مقابل آن خصومت نشان میدهند و سیاست خارجی این دو کشور با یکدیگر اصطکاک پیدا میکند. ترکیه با 84 میلیون نفر جمعیت و بیش از 783 هزارکیلومتر مربع مساحت از نظر نفوس و خاک به مراتب از فرانسه 67 میلیون نفری با 547 هزارکیلومتر مربع خاک اصلی، ارزش بیشتری دارد که موقعیت خاص ژئوپلیتیکی آن، این جایگاه را بیش از پیش افزایش میدهد. وجود ترکیه در منطقه برای منافع غرب هنوز نیز اهمیت زمان جنگ سرد را دارد.
علاوه بر آن قابلیتهای ترکیه در عراق، سوریه، لیبی و آذربایجان به خوبی دیده شده است. فرانسه برای ایجاد توازن قوا و فشار بیشتر روی آنکارا، سعی در رودررو قرار دادن اتحادیه اروپا با ترکیه دارد به همین دلیل انتظار میرود اتحادیه اروپا تحت فشار فرانسویها لغو گمرکی بین ترکیه و اتحادیه را بررسی کرده و شورای اروپا آماده وضع تحریمها علیه آنکارا باشد.تنش بین این دو کشور منحصر به دوره آقای مکرون نیست به خصوص در زمان سارکوزی نیز سابقه داشته ولی اکنون با درخواست اردوغان از مردم کشورش برای تحریم کالاهای فرانسوی، مقامات پاریس در وضعیت بغرنج تجاری قرار گرفتهاند. با این حال برای اجتناب از جنگ تجاری با ترکیه و از دست ندادن بازار وسیع این کشور رسما اعلام کردهاند که دنبال تحریم کالاهای ساخت ترکیه نیستند. از نظر منافع مالی نیز از دست دادن بازار مصرف 84 میلیونی ترکیه در قبال بازار مصرف کمتر از 3 میلیونی ارمنستان و 11میلیونی یونان و 600 هزار نفری قبرس جنوبی که در مجموع به 14 میلیون نفر نیز نمیرسد به هیچ عنوان منطقی نخواهد بود.
به عبارتی تجارت و بازرگانی بزرگترین نقطه ضعف پاریس در روابط بینالملل است که با طرح ماهرانه آن توسط برخی کشورها مانند ترکیه، فرانسویها پیگیر سیاستهای خارجی جنجالی خود نمیشوند. در سال میلادی گذشته فرانسه نزدیک به 7 میلیارد دلار به ترکیه صادرات داشته و متقابلا این کشور چهاردهمین کشور واردکننده از فرانسه است، این در حالی است که فرانسه حتی جزو 10 کشور مطرح در روابط تجاری با ارمنستان هم نیست. به نظر میرسد جنگ قدرت ترکیه و فرانسه در نقطه مشخصی کنترل میشود. اردوغان به هیچ عنوان موضوع پا پس کشیدن ترکیه از حوزههای تعیینکننده در منافع ملی کشورش را بررسی نمیکند. شمال آفریقا میتواند بستر بسیار جالبی برای ملاحظات ترکیه در مدیترانه و گاز باشد. به همین دلیل اردوغان به صراحت میگوید:«هر طرح و برنامه سیاسی و اقتصادی از بالکان تا مدیترانه و شمال تا جنوب آفریقا بدون ترکیه شکست میخورد.» ترکیه به تنهایی با مجموعه کشورهایی مانند روسیه و فرانسه و مصر، امارات در لیبی رودررو است و جسارت سیاسی و نظامی نشان میدهد.
برای درک بهتر موضوع من پرونده مدیترانه شرقی را از زاویه دیگری هم باز میکنم. حداقل بیش از 120 تریلیون مترمکعب گاز در مدیترانه وجود دارد که بیشتر از ذخایر عراق است. در نواحی مورد مناقشه توتال، شل و نوبل فرانسه، قطرپترولیوم، کوگاز کره جنوبی، انی ایتالیا و دلک اسراییل و اکسون موبیل امریکا فعالیت دارند. میدانهای مشخصی مانند گالیپسو برای انی و گلاکس برای اکسون تعیین شده است. در فعالیتهای عمده انرژی حوزه دریایی منطقه برای تعیین مناطق منحصر اقتصادی، کشورهای مصر، اسراییل، یونان، قبرس جنوبی، امارات و فرانسه به عنوان اعضای این قراردادها مانند پیمان «ایست مد» عملا کشورهای مخالف ترکیه هستند(ایتالیا و اردن و حتی تشکیلات خودگردان فلسطین نیز عضویت دارند) که موجب تقویت یونان و قبرس جنوبی در منطقه شده است. به عبارتی جنگ گازی منطقه دلیل اروپایی دارد و سیاست ترکیه عملا بر ضد این دلایل است و موجب تشکیل جبهه انگلیس، فرانسه، اسراییل، یونان، قبرس جنوبی، مصر، امارات و تا حدودی آلمان و ایتالیا با حمایت علنی امریکا شده است. حتی روسیه نیز نگرانیهای خاص خود را دارد چراکه طرحهای ترکیه و کشورهای فوق موجب تضعیف نفوذ مسکو در ترکیه و اتحادیه اروپا میشود و بازارگاز روسها را نابود میکند. موفقیت احتمالی کشورهای معترض به ترکیه میتواند نقش ترکیه به عنوان ترمینال مرکزی لولههای عبوری گاز به اروپا را کمرنگ کرده و بر مشکلات آنکارا در پایتختهای اروپایی اضافه کند. توجه داشته باشید که ترکیه سالانه به طور متغیر به 50 میلیارد مترمکعب گاز نیاز دارد و عمده گاز خود را از روسیه، آذربایجان و ایران خریداری میکند. ترکیه با فاصله 64 کیلومتر، نزدیکترین کشور به منطقه اکتشافات گازی مدیترانه در اطراف قبرس است و حضور آن در این حوزه به عنوان حوزه دریایی ترکیه و در دفاع از سهم قبرس شمالی صورت میگیرد که البته حوزه آبی مورد ادعای ترکیه مورد مناقشه آنکارا و نیکوزیاست.ترکیه دارای منابع گازی در دریای سیاه مانند تونا یک در میدان گازی ساکاریا است که گفته میشود ذخایر گازی آن بالغ بر 320 میلیارد مترمکعب است و نیاز 20 سال این کشور را برطرف خواهد کرد. خرید گازی ترکیه هر سال بیش از 12 میلیارد دلار است که نشان میدهد تا چه اندازه از نظر انرژی به خارج وابسته است و دستیابی به انرژی در دریای سیاه و مدیترانه میتواند از وابستگیهای آنکارا بکاهد و به همان اندازه بر وزن و اقتدار آن کشور بیفزاید. سیاستهای ترکیه عمدتا برای تامین هر چه بهتر و بیشتر منافع ملی متمرکز است و در این جهت به شکلی عمل میکند که قطع جریان 3 ماهه گاز ایران به ترکیه که بر اثر انفجار در خط لوله انتقال گاز ایران به ترکیه اتفاق افتاد، مشکل و ناپایداری در سیستم گاز مصرفی ترکیه به وجود نیاورد.
ضرورت تامین این نیازها و دورنمای دسترسی به گاز در مدیترانه از دلایل اصلی اتحاد ترکیه با دولت لیبی است که عملا بر ضد منافع امریکا در شمال آفریقا و مدیترانه است و در سال 2019 توازن قوا را تا حدود زیادی به نفع آنکارا برهم زد. به همین دلیل ژنرال حفتر به عنوان فرد مورد حمایت ایالات متحده، مخالف صریح حضور ترکیه است. باید اشاره کنم که رویه ابتدایی ترکیه در موضوع اکتشافات گازی در مدیترانه شرقی بر دعوت از دو قبرس برای اشتراک مساعی به منظور تقسیم استخراج گاز و درآمدهای آن بود ولی نیکوزیا یجنوبی با تحریک یونان و اسراییل و اتکا به وجود دو پایگاه نظامی انگلیس در خاک خود و حمایتهای نظامی بریتانیا و آتن و نیز فرانسه به دعوت مقامات ترکیه پاسخ مثبتی نداد و در نتیجه ترکیه با دعوت قبرس شمالی وارد حوزه آبی تحت حاکمیت شمال جزیره گردید و روند امور به تنش کشیده شد.
من معتقدم اسراییل برنامههای ترکیه در آبهای منطقه را تهدید راهبردی برای خود میداند و یکی از عوامل پیچیده شدن چالشها در مدیترانه شرقی است. البته بر این باور نیز هستم که باتوجه به در پیش بودن برخی چرخشها در سیاستهای ترکیه و اسراییل نسبت به یکدیگر باید در انتظار بهبود ضمنی تنشها در شرق مدیترانه بود. فرانسویها منطقه را جغرافیایی مشتمل بر 1900 میلیارد مترمکعب گاز برآورد میکنند و به دنبال تضمین منابع انرژی خود حداقل برای 50 سال آینده هستند و آن را مانند نروژ جدید ارزیابی میکنند که بر بستر عظیمی از گاز شمال است و اصولا دفاع آنها از قبرس جنوبی و یونان نیز بنا بر ملاحظات چاههای گاز مدیترانه صورت میگیرد. ترکیه هیچ ابایی از روبهرو شدن با کشتیهای جنگی فرانسه یا انگلیس و یونان ندارد و ناوگان دریایی آن در اطراف جزایر کرت و رودوس حضور دارند. با توجه به اینکه عملکرد ناوگان جنگی ترکیه در مدیترانه در برابر کشتیهای آلمان، فرانسه و انگلیس هیچوقت از روی ضعف نبوده و اصولا اساس سیاست خارجی ترکیه با نوعی خطمشی هجومی همراه است که ناشی از اطمینان به موقعیتهای ویژه خود در جغرافیای سیاسی اروپا و نقش آن در تکمیل و عملیاتی کردن طرحهای ناتو در دفاع از اروپاست. به نظر نمیرسد هیچ یک از این دولتها به خصوص فرانسه جرات اقدام نظامی علیه ترکیه را داشته باشند.
مکرون و کارشناسان نظامی، رفتار ترکیه را از موضع قدرت و تهاجمی ارزیابی میکنند. این کشور به دلایل زیادی از جمله موقعیت ژئوپلیتیکی و تسلط بر بغازها و آبهای سیاه و مدیترانه قابل به چالش گرفتن نیست و رفتارهای پارلمانی اروپاییها علیه تاریخ عثمانی و حمایت از ارامنه یا آرایش نظامی در شرق مدیترانه بیشتر جنبه ایذایی دارد. اروپاییها قدرت مدیریت بحرانها در قفقاز و مدیترانه را به دلیل تصادم منافع آنان با یکدیگر و نیز وجود دولتهای مختلف محلی مانند مصر، لیبی و ایتالیا ندارند. شرق مدیترانه صفحه شطرنج اردوغان با مکرون، السیسی و امریکا و اسراییل است. مهارتهای سیاسی رهبران تکلیف موضوعات را روشن خواهد کرد. بنا به شرایط جدیدی که در روابط ترکیه با اروپا و حتی امریکا شکل گرفته، غربیها مایل به حذف عملی اردوغان از صحنه سیاسی ترکیه هستند و به همین دلیل فرانسه از اتحاد قبرس و یونان حمایت میکند یا به شارلی ابدو جرات میدهد اردوغان را با تیشرت و شورت و قوطی آبجو کاریکاتور کند و اردوغان بعد از نمازجمعه ایاصوفیه دعا میکند که فرانسه هرچه زودتر از شر مکرون خلاص شود.
مکرون و کارشناسان نظامی، رفتار ترکیه را از موضع قدرت و تهاجمی ارزیابی میکنند. این کشور به دلایل زیادی از جمله موقعیت ژئوپلیتیکی و تسلط بر بغازها و آبهای سیاه و مدیترانه قابل به چالش گرفتن نیست و رفتارهای پارلمانی اروپاییها علیه تاریخ عثمانی و حمایت از ارامنه یا آرایش نظامی در شرق مدیترانه بیشتر جنبه ایذایی دارد. اروپاییها قدرت مدیریت بحرانها در قفقاز و مدیترانه را به دلیل تصادم منافع آنان با یکدیگر و نیز وجود دولتهای مختلف محلی مانند مصر لیبی و ایتالیا ندارند. شرق مدیترانه صفحه شطرنج اردوغان با مکرون، السیسی و امریکا و اسراییل است. مهارتهای سیاسی رهبران تکلیف موضوعات را روشن خواهد کرد
منبع: روزنامه اعتمادمنبع: ساعت24
کلیدواژه: ترکیه و فرانسه مدیترانه شرقی اتحادیه اروپا شرق مدیترانه همین دلیل سیاست خارجی شمال آفریقا دو کشور اروپایی ها قبرس جنوبی فرانسوی ها حوزه ها قره باغ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۵۰۵۹۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نیروهای ارتش ترکیه مورد حمله عناصر «پ.ک.ک» قرار گرفتند
«حزب کارگران کردستان ترکیه» (پ.ک.ک) امروز (شنبه) از هدف قرار دادن یک تیم نظامی و یک فروند بالگرد ترکیه خبر داد.
به گزارش مشرق به نقل از رسانههای عراق، حزب کارگران کردستان ترکیه در بیانیهای اعلام کرد: ۲۰ نظامی ترکیه در منطقه «عمادیه» با سلاحهای سنگین مورد حمله قرار گرفتند.
طبق اعلام این گروه، یک بالگرد ترکیه نیز که قصد فرود در «شیلادزی» دهوک را داشت، هدف قرار گرفت و از فرود آن جلوگیری شد.
ترکیه مدتهاست به بهانه مقابله با عناصر گروه مسلح موسوم به پ. ک. ک که در فهرست تروریستی کشورهای ترکیه، آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارد، تمامیت ارضی عراق را نقض میکند.
بغداد بارها حملات ترکیه به شمال عراق را مصداق اشغالگری خوانده و بسیاری از مناطق شمال سوریه و عراق به دنبال حملات پیاپی ارتش ترکیه خالی از سکنه شده است.